- Hörmətli xanımlar və cənablar!
Hörmətli qonaqlar!

Mən sizin hamınızı Respublika günü münasibətilə ürəkdən təbrik edirəm. Bütün Azərbaycan xalqına sülh, əmin-amanlıq, xoşbəxtlik arzulayıram.

1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması tarixi bir hadisə idi. İlk dəfə olaraq, müsəlman ölkəsində demokratik respublika yaranırdı və Azərbaycan xalqı müstəqil həyata qovuşurdu. Ancaq bildiyiniz kimi, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ömrü uzun olmadı və iki ildən sonra Cümhuriyyət süqut etdi. Xalqımız Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin və onun qurucularının fəaliyyətini çox yüksək qiymətləndirir. Ancaq respublikanın süqutu onu göstərdi ki, müstəqilliyi qoruyub saxlamaq, müdafiə etmək onu əldə etməkdən daha da çətin işdir. Müasir Azərbaycan tarixi də onu 1990-cı illərin əvvəllərində bir daha göstərdi.

1991-ci ildə Sovet İttifaqı dağılandan sonra bütün başqa müttəfiq respublikalarla bərabər, Azərbaycan da dövlət müstəqilliyi əldə etdi. Ancaq hamımız yaxşı xatırlayırıq ki, o illər Azərbaycan üçün nə qədər çətin illər olmuşdur. Faktiki olaraq, müstəqilliyimiz əldə edildikdən sonra Azərbaycanın bir dövlət kimi müqəddəratı, yaşaması artıq böyük təhlükə qarşısında idi. Ölkədə gedən xoşagəlməz proseslər, iqtisadi tənəzzül, siyasi, hərbi, iqtisadi böhran, vətəndaş qarşıdurması, Ermənistanın Azərbaycana etdiyi təcavüz və bunun acı nəticələri, bütövlükdə, ölkədə gedən mənfi proseslər bizim müstəqilliyimizi çox böyük təhlükə qarşısında qoymuşdu. Azərbaycanın müstəqil ölkə kimi gələcəyi böyük sual altında idi.

Azərbaycan xalqı 1993-cü ildə ulu öndər Heydər Əliyevə üz tutaraq, onu Azərbaycana rəhbərliyə dəvət edərək, ölkəni bu bəladan qurtardı. Azərbaycanın 1993-cü ildən bu günə qədərki tarixi onu göstərir ki, ölkəmiz hərtərəfli inkişaf edir, sürətlə inkişaf edir. Düzdür, 1993-cü ildə ölkəmizin düşdüyü o ağır vəziyyət ölkə həyatının bütün sahələrinə mənfi təsir göstərirdi. O tənəzzülün nəticələrini aradan qaldırmaq, sabitliyə nail olmaq, əlbəttə ki, böyük siyasi təcrübə, bacarıq, cəsarət tələb edirdi. Ulu öndər Heydər Əliyevin qətiyyəti, onun siyasi müdrikliyi, dünyadakı nüfuzu, cəsarəti və təcrübəsi, Azərbaycan xalqının Heydər Əliyev siyasətinə öz dəstəyini verməsi bu gün Azərbaycanı nəinki bölgədə, dünyada ən dinamik və sürətlə inkişaf edən ölkələrdən birinə çeviribdir.

1993-cü ildəki vəziyyətə nəzər salaq və bugünkü Azərbaycanın inkişafına nəzər salaq. Təkcə biz yox, bizimlə bərabər fəaliyyət göstərən, Azərbaycana vaxtaşırı səfərlər edən bütün dövlət, hökumət başçıları, yüksək qonaqlar da bunu görür və yüksək qiymətləndirirlər. Bu gün Azərbaycanın qarşısında çox gözəl üfüqlər var, çox gözəl perspektivlər var. Ölkəmiz regionda öz mövqelərini möhkəmləndirir, ölkə daxilində hökm sürən sabitlik və vətəndaş birliyi, həmrəyliyi bizim uğurlarımızın əsas səbəblərindən biridir.

Azərbaycanda Heydər Əliyevin siyasəti yaşayır, möhkəmlənir, yeni formalarla zənginləşir. Çünki həyat yerində durmur, qarşımıza yeni vəzifələr, yeni çağırışlar çıxır. Bölgədəki vəziyyət, dünyada gedən proseslər, Azərbaycanın dünya birliyinə inteqrasiya siyasəti, qloballaşma meyilləri - bütün bunlar, əlbəttə, Azərbaycandan da yan keçmir. Azərbaycan bütün bu proseslərin nəinki iştirakçısı, hətta bəzi çox mühüm işlərin, layihələrin, dünyamiqyaslı tədbirlərin təşəbbüskarıdır və artıq aparıcı qüvvəyə çevrilir. Bütün bunlar öz-özünə baş verən hadisələr deyildir. Bütün bunları biz təmin edirik. Azərbaycan rəhbərliyinin siyasəti, xalqın bizim siyasətimizi dəstəkləməsi təbii ki, mövqelərimizi daha da gücləndirir. Ölkədə həm siyasi, həm də iqtisadi sahələrdə islahatlar cəsarətlə aparılır. Mən tam əminəm ki, siyasi və iqtisadi islahatlar, iqtisadi yüksəliş və demokratikləşmə prosesləri bir-birini tamamlamalıdır və paralel şəkildə həyata keçirilməlidir. Əks təqdirdə, uğurlar müvəqqəti olacaqdır. Əgər ölkədə iqtisadi durum yaxşılaşmasa, bizim iqtisadi planlarımız həyata keçməsə, təbii ki, Azərbaycanda tam şəkildə demokratik cəmiyyətin qurulmasından söhbət gedə bilməz. Çünki iqtisadi cəhətdən geridə qalmış ölkələrdə, - digər ölkələrin təcrübəsinə baxıb bunu bir daha deyə bilərik, - adətən, demokratikləşmə prosesləri çox ləng gedir. Eyni zamanda, əgər biz ancaq və ancaq iqtisadi məsələlərlə məşğul olsaq, iqtisadi artımın davamlılığına nail olsaq, ölkədə ictimai nəzarət isə zəif olsa, siyasi təsisatlar möhkəmlənməsə, onda iqtisadi uğurlarımız da müvəqqəti olacaqdır.

Biz dünyada gedən prosesləri izləyirik. Tarixi də yaxşı bilirik. İnkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsini də öyrənirik və görürük ki, harada inkişaf var, harada problemlər çoxdur. Görürük ki, təbii sərvətlərlə zəngin olmaq heç də o demək deyil ki, ölkə böyük nailiyyətlərə nail olacaqdır. Yenə də deyirəm, əgər cəmiyyətdə demokratikləşmə prosesləri sürətlə aparılmasa, sözün əsil mənasında, vətəndaş cəmiyyəti yaradılmasa, qanunun aliliyi tam şəkildə bərqərar olunmasa, bizim gözəl iqtisadi perspektivlərimiz həyatda tam şəkildə reallaşmayacaqdır. Ona görə hesab edirəm, Azərbaycanın təcrübəsi onu göstərir ki, biz düzgün istiqamətdə inkişaf edirik, siyasi islahatlar çox sürətlə aparılır. Son parlament seçkiləri bunu bir daha təsdiqlədi.

Noyabr ayında keçirilmiş seçkilərdə Azərbaycan xalqının iradəsi seçkilərin nəticələrində tam şəkildə öz əksini tapmışdır. Beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən keçirilmiş "exit-poll" da onu təsdiqlədi. Rəsmi nəticələr "exit-poll"un nəticələri ilə 90 faiz üst-üstə düşübdür. Bu, böyük göstəricidir. O yerlərdə ki, qanun pozuntuları olmuşdur, qanunu pozan şəxslərə qarşı ciddi tədbirlər görüldü, onlar cəzalandırıldılar. Eyni zamanda, bəzi dairələrdə seçkilərin nəticələri ləğv olundu və təkrar seçkilər keçirildi. Bildiyiniz kimi, bu ay keçirilmiş seçkilərdə mötəbər beynəlxalq qurumlar tərəfindən keçirilmiş "exit-poll"un nəticələri rəsmi nəticələrlə 100 faiz üst-üstə düşdü. Bu, bir daha onu göstərdi ki, Azərbaycanda ədalətli, şəffaf seçkilərin keçirilməsi mümkündür və Azərbaycan xalqının, iqtidarının bu istiqamətdə fəaliyyəti bu nəticəyə gətirib çıxarıbdır.

Azərbaycan iqtisadi sahədə dünyada ən sürətlə inkişaf edən ölkədir. Bu, özünü təkcə makroiqtisadi göstəricilərdə deyil, eyni zamanda, insanlarımızın gündəlik həyatında da büruzə verir. Əlbəttə, ümumi daxili məhsulun artımının 40 faizə çatması dünya miqyasında rekord göstəricidir. Eyni zamanda, yanvar-aprel aylarında sənaye istehsalının artımının 50 faizə qalxması, əlbəttə, Azərbaycanın iqtisadi və sənaye inkişafına güclü təkan verən amildir.

Ölkəmizdə müxtəlif layihələr həyata keçirilir və qəbul edilmiş bütün proqramlar çox konkret xarakter daşıyır. Biz şüarlardan çox uzağıq. Mən hesab edirəm ki, hər bir proqramın konkret vəzifələri, icraçıları, nəzarət mexanizmi olmalıdır və maliyyə mənbələri də olmalıdır. Ona görə istər regionların sosial-iqtisadi inkişafı proqramı, istər Bakıətrafı qəsəbələrin sosial-iqtisadi inkişafı proqramı, istərsə də Bakının yol infrastrukturunun inkişafına dair proqram - bütün bunlar icra olunur. Bunun nəticəsində ölkəmizdə son iki il yarım ərzində 380 min yeni iş yeri açılmışdır. Biz bilirik ki, bu, hələ işin başlanğıcıdır. Azərbaycanda bundan sonra da yüz minlərlə yeni iş yerlərinin açılması planlaşdırılıb ki, bu da öz növbəsində, həm işsizliyin aradan qaldırılmasına xidmət edəcək, eyni zamanda, yoxsulluq şəraitində yaşayanların sayını kəskin şəkildə aşağı salacaqdır.

Bildiyiniz kimi, keçən il ərzində Azərbaycanda yoxsulluğun səviyyəsi 20 faiz aşağı düşübdür. Bu, qısa müddət ərzində böyük nailiyyətdir. Ancaq əlbəttə ki, bu bizə imkan vermir ki, arxayınlaşaq, yaxud da bu məsələyə diqqətimizi azaldaq. Azərbaycanda bir nəfər də yoxsul adam, bir nəfər də işsiz adam olmamalıdır. Əlbəttə, işləmək istəyən gərək işlə təmin edilsin. Elələri var ki, işləmək istəmirlər, onlar hər bir ölkədə var.

Digər mühüm layihələr infrastruktur layihələridir. Çünki Azərbaycanın uzunmüddətli inkişafını gərək biz bu gün müəyyən edək. Sənayeləşmə prosesləri daha da sürətlə getməlidir. Qeyri-neft sektorunun inkişafına böyük diqqət göstərilir. Bunu etmək üçün, əlbəttə, enerji infrastrukturunun yaradılması zəruridir. İndi Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində 6 yeni müasir elektrik stansiyası tikilir ki, bunların da ümumi istehsal gücü 1000 meqavata bərabərdir. Nəzərə alsaq ki, Azərbaycanda bütün dövrlər ərzində istifadəyə verilmiş gücün miqdarı təxminən 4000-4500 meqavatdır, görün, qısa müddət ərzində bu sahədə nə qədər böyük irəliləyiş var. Bu bizə imkan verəcək ki, Azərbaycanda sənayenin inkişafı daha da sürətlə getsin, enerji təhlükəsizliyi məsələlərini uğurla həll edək.

Bilirsiniz ki, indi dünyada həm iqtisadi, həm də siyasi baxımdan enerji təhlükəsizliyi məsələləri ön plana çıxır. Azərbaycan öz işini görübdür. Ulu öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə 1994-cü ildə başlanmış və uğurla icra edilən Azərbaycanın neft strategiyası bu gün öz bəhrələrini verməkdədir. Azərbaycan, ilk növbədə, öz tələbatını tam şəkildə ödəməlidir və ödəyəcəkdir. Eyni zamanda, dünya və Avropa bazarlarına Azərbaycan öz enerji daşıyıcılarını çatdırmaq əzmindədir. Bu istiqamətdə böyük işlər görülür. Biz bunu yaxşı bilirik.

Bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, Bakı-Tbilisi-Ceyhan və Bakı-Tbilisi-Ərzurum neft və qaz kəmərləri dünya miqyaslı layihələrdir. İndi dünyanın ən böyük enerji layihələridir və Azərbaycan bu layihələrin təşəbbüskarı, icraçısı və lideridir. Artıq bunu hamı bilir, dərk edir və Azərbaycanın bir regional ölkə kimi önəmi getdikcə artmaqdadır. Biz bunu gündəlik həyatda görürük. Bunu mən çoxsaylı rəsmi səfərlərdə görürəm, müxtəlif dövlət, hökumət başçılarının Azərbaycana səfərləri zamanı, ikitərəfli münasibətlərdə görürük. İndi Azərbaycana maraq çox böyük sürətlə artır və ölkəmizin mövqeyindən, baxışlarından artıq çox şey asılıdır. Bizimlə müxtəlif sahələrdə çox ciddi məsləhətləşmələr aparılır. Azərbaycanın mövqeyi bir neçə beynəlxalq təşkilatda həlledici olur. Biz də gərək bundan istifadə edək. Bizim vəzifəmiz Azərbaycan xalqının milli maraqlarını tam şəkildə təmin etmək, onları müdafiə etmək, Azərbaycanı risklərdən qorumaq, ölkəmizi müdafiə etmək, sabitliyi möhkəmləndirmək, regional təhlükəsizlik tədbirlərinə öz töhfəmizi vermək və beləliklə, ətrafımızda risklərin minimum səviyyəyə çatdırılmasına nail olmaqdır.

Çünki ölkədə gedən proseslər, sabitlik əlbəttə, bizim həyatımızı müəyyən edir. Amma biz adada yaşamırıq, biz qonşuluqda yaşayırıq. Ona görə qonşu dövlətlərlə səmərəli münasibətlər, qarşılıqlı etimad və hörmət əsasında qurulmuş münasibətlər bu gün öz müsbət nəticələrini verməkdədir. Artıq bunu hamı etiraf edir. Azərbaycanın mövqeyi və siyasəti müstəqildir. Biz öz siyasətimizi ancaq və ancaq Azərbaycan xalqının milli maraqları üzərində qururuq. Müstəqil siyasət aparmaq, əlbəttə, ölkənin həm daxilində, həm də xaricində mövqelərimizi möhkəmləndirir.

Mən bir neçə dəfə demişəm, bu gün də demək istəyirəm ki, müstəqillik yalnız dövlət atributları ilə ölçülmür. Müstəqillik o deməkdir ki, ölkə tam şəkildə müstəqil siyasət apara bilsin. Mən heç bir başqa misal gətirmək istəmirəm. Biz bu misalları yaxşı bilirik. Ölkələr var ki, müəyyən səbəblərə görə, müstəqil siyasət aparmaq iqtidarında deyildir, haradasa imkanları yoxdur, haradasa tədbirlər görülməyibdir. Azərbaycan bu baxımdan ayaq üstə çox möhkəm dayanan ölkədir. Bizim vəzifəmiz, borcumuz, bütün Azərbaycan xalqının borcu ondan ibarətdir ki, bu müsbət meyilləri daha da möhkəmləndirək. Bunu etmək üçün bütün imkanlar var. Azərbaycanın çox düşünülmüş və hərtərəfli iqtisadi inkişaf konsepsiyası var və bu gün icra edilir. Bizim xarici siyasətimiz birmənalıdır, heç bir xarici təsirə məruz qalmır və qala da bilməz. Ölkədə gedən demokratikləşmə prosesləri dünya tərəfindən, inkişaf etmiş ölkələr tərəfindən yüksək qiymətləndirilir. Amma, ilk növbədə, bunu Azərbaycan xalqı yüksək qiymətləndirir.

Azərbaycanda hökm sürən etnik və dini tolerantlıq artıq dünya miqyasında bir nümunə kimi öyrənilir. Xüsusilə indiki şəraitdə eşidirik ki, sivilizasiyalar arasında dialoqdan çox geniş söhbət aparılır. Amma, əslində, biz görürük ki, milli və dini zəmində münaqişələr, yaxud da toqquşmalar daha da artır. Azərbaycanın təcrübəsi öyrənilməlidir və təsadüfi deyil ki, burada bir neçə beynəlxalq təşkilat bu məsələyə dair elmi-praktik konfranslar da keçirirlər. Yəni bu, bizim gündəlik həyat tərzimizdir, eyni zamanda, bizim siyasətimizdir. Amma biz görürük ki, heç də hər yerdə belə deyildir. Bizim gücümüz birliyimizdədir. Ona görə həm iqtisadi, həm siyasi sahədə, həm də xarici siyasət sahəsində bizim işlərimiz düşünülmüş şəkildə aparılır. Plan şəklində bu siyasət öz uğurunu artıq sübut edibdir.

Böyük layihələr, ölkənin inkişafı, infrastruktur layihələri, iş yerlərinin açılması, yeni yolların tikilməsi - bu gün Azərbaycanda üç şəhərdə yeni aeroportlar tikilir və onların tikintisi bu yaxınlarda başa çatacaqdır. Çox möhkəm, müasir nəqliyyat infrastrukturu yaranır. Azərbaycan Avropa ilə Asiya arasında təbii körpüdür. Amma bu körpü o zaman möhkəm olacaq ki, biz bunun infrastrukturunu təmin edək. Ona görə bu sahəyə böyük diqqət göstərilir.

Bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, Azərbaycanın xarici siyasəti daxili siyasətimizin davamıdır və milli maraqların qorunmasına xidmət edir. Bizim xarici dövlətlərlə çox səmərəli işgüzar münasibətlərimiz var. Son iki il ərzində Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvü olan beş dövlətə rəsmi səfərləri xarici siyasətimizin nə qədər uğurlu olmasından xəbər verir. Azərbaycan həm əhali baxımından, həm də ərazi baxımından böyük ölkə deyildir. Beş aparıcı ölkəyə rəsmi səfərlərim həm Azərbaycanın mövqeyini nümayiş etdirir, həm də bizə imkan yaradır ki, dünyanın aparıcı ölkələri ilə çox səmərəli, hərtərəfli, qarşılıqlı maraq və hörmətə əsaslanan münasibətlərimizi daha da möhkəmləndirək.

Azərbaycanın, demək olar ki, heç bir ölkə ilə problemi yoxdur. Biz çalışırıq ki, bütün ölkələrlə, böyük dövlətlərlə, bizim tərəfdaşlarla yaxşı münasibətlər quraq və bunu möhkəmləndirək. Eyni zamanda, qonşu dövlətlərlə də münasibətlərimiz ən yüksək zirvədədir. Bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, biz bu bölgədə yaşayırıq. Bölgə çox həssas bölgədir, təhlükəsizlik tədbirləri hələ möhkəmlənməlidir. Bölgədə müəyyən təhlükələr, təhdidlər var ki, biz bunlara öz münasibətimizi bildirməliyik və mövqeyimizi ortaya qoymalıyıq. Bəzi hallarda, - getdikcə bu halların sayı artır, - bizim mövqeyimiz qəbul ediləcək qərarlara da öz təsirini göstərə bilər. Əgər belə olarsa, bu, ancaq müsbət təsir olacaqdır. Bu təsir ancaq regionda gedən əməkdaşlığa, təhlükəsizlik tədbirlərinin güclənməsinə xidmət edəcəkdir.

Bildiyiniz kimi, Azərbaycanla Ermənistan arasında həll olunmamış münaqişə təkcə bizim üçün deyil, bütün region üçün əsas təhlükə mənbəyidir. Çünki biz regionda gedən əməkdaşlığa, neft-qaz kəmərlərinə, dəmir yolu nəqliyyatına dair olan layihələrə, Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun tikintisinə çox böyük səylər göstəririk. Həm Gürcüstanın, həm də Türkiyənin prezidentləri və baş nazirləri ilə bu barədə bu yaxınlarda söhbətlərim olubdur. Azərbaycan maliyyə öhdəliyini qoymağa bu gün hazırdır ki, biz bu işə başlayaq. Bütün bu müsbət imkanlar böyük təhlükə qarşısındadır. Çünki Ermənistanın Azərbaycana davam edən təcavüzü və təcavüzün nəticəsində 1 milyondan artıq azərbaycanlının qaçqın, köçkün vəziyyətində yaşaması bölgədə ən böyük təhlükədir. Bizim vətəndaşlar etnik təmizləmə siyasətinə məruz qalmışlar. Bildiyiniz kimi, etnik təmizləmə aktları dünyada ən çox tənqid edilən, qınanan məsələdir. Amma əfsuslar olsun ki, bu etnik təmizləmə siyasətinə görə Ermənistana qarşı heç bir sanksiya tətbiq olunmur.

Bu yaxınlarda ermənilər Şuşanın "azad olunmasını" qeyd ediblər. Sual olunur, onlar Şuşanı kimdən "azad" ediblər? Kimdən, azərbaycanlılardan? Orada azərbaycanlılardan başqa heç kim yaşamırdı. Ermənilərin sayı cəmi 5-10 faiz idi.

Deməli, Ermənistan dövlət səviyyəsində etnik təmizləmə siyasətinin nəticələrini qeyd edir. Nə üçün mütərəqqi dünya buna göz yumur? Nə üçün demokratiyadan, insan haqlarından dəm vuran beynəlxalq təşkilatlar, dövlətlər, qeyri-hökumət təşkilatları, o cümlədən ölkə daxilindəki qüvvələr öz səsini ucaltmırlar? Buna nə üçün göz yumurlar? Bu, bur daha onu göstərir ki, biz ancaq öz gücümüzə güvənməliyik.

Azərbaycanda son illər ərzində aparılan siyasət və bu siyasətin əsas özəyi ondan ibarətdir ki, biz bu gücü yaradırıq. Güclü iqtisadiyyat, güclü xarici siyasət, bölgədəki mövqelərimizin möhkəmlənməsi, neft-qaz layihələrinin icra olunması və enerji daşıyıcılarına malik dövlət kimi Azərbaycanın Avropa və dünya üçün önəmli ölkəyə çevrilməsi, ordu quruculuğunun aparılması - bütün bunlar bizim mövqelərimizi möhkəmləndirir.

Biz sülh danışıqlarında iştirak edirik. Bilirsiniz, mən bəyan etmişəm ki, biz sülh danışıqlarına o vaxta qədər sadiqik ki, imkan var münaqişə sülh yolu ilə həll olunsun. Amma biz nə vaxta qədər buna dözməliyik? Ermənistan tərəfi nə vaxta qədər öz qeyri-konstruktiv mövqeyi ilə bütün danışıqlarda əldə edilən müəyyən ilkin razılaşmalara kölgə salacaq? Ona görə ki, yəqin onlar bu məsələnin həllində maraqlı deyillər. Amma qoy yaxşı fikirləşsinlər. Qoy, bir az uzağa baxsınlar, görsünlər ki, indi Azərbaycanla Ermənistan arasında iqtisadi, hərbi - bütün başqa sahələrdə uçurum genişlənir. Bizim büdcəmiz artıq bu il 4 milyard 500 milyon dollara çatıbdır. Gələn il daha da artacaqdır və perspektivdə Azərbaycanla Ermənistan heç cür rəqabət apara bilməyəcəkdir. Bu, nəyə gətirib çıxaracaqdır. Azərbaycan xalqı nə vaxta qədər bu məsələyə dözəcək? Bizim səbrimizin həddi var. Mən bunu deyəndə heç kimi qorxutmaq istəmirəm. Yaxud da bəziləri deyirlər ki, hərbi ritorikadır.

Bizim torpağımız işğal altındadır və ona görə, təbii olaraq, biz tələb edirik, ilk növbədə, Ermənistandan tələb edirik ki, işğal olunmuş torpaqlardan öz xoşu ilə çıxsın. Qoy, azərbaycanlılar, 10 ildən artıqdır etnik təmizləmə siyasətindən əziyyət çəkən vətəndaşlarımız öz torpaqlarına qayıtsınlar. Bu, onların təbii hüququdur. Bu, humanitar hüquqdur. Bu, bizim torpağımızdır, Dağlıq Qarabağ bizim torpağımızdır və hamımız bilirik ki, ermənilər oraya nə vaxt gəliblər - XIX əsrin əvvəllərində. 1978-ci ildə oraya gəlmələrinin 150 illiyinin qeyd olunması ilə əlaqədar bir abidə də qoymuşdular. İndi o abidədən əsər-əlamət qalmayıb, vurub dağıdıblar. Bu, faktdır, onlar qonaq kimi gəlmişlər. Amma yaxşı, qonaq kimi gəliblər, orada yaşasınlar. Bizim oradakı yerli əhali ilə problemimiz yoxdur. Sadəcə olaraq, işğalçılar zəbt edilmiş bütün torpaqlardan qeyd-şərtsiz çıxmalıdırlar.

Mən inanıram və əminəm ki, biz buna nail olacağıq, bu məsələ öz həllini tapacaqdır. Azərbaycan möhkəmlənir, Azərbaycan güclənir. Biz bütün imkanlardan - siyasi, diplomatik, iqtisadi, nəqliyyat imkanlarından, lazım olarsa, hərbi imkanlardan da istifadə edəcəyik. Çünki bu, bizim hüququmuzdur. Heç kim istəməz ki, müharibə başlasın. Kim istəyər ki, yenə qan tökülsün, yenə insanlar həlak olsunlar? Amma digər tərəfdən, əgər danışıqlarda heç bir nəticə olmasa, nədir bizim seçimimiz? Bizim seçimimiz qalmır. Ona görə məsələ artıq çox ciddi xarakter alır.

Bir daha demək istəyirəm, Minsk qrupu həmsədrlərinin Azərbaycana son gəlişi və yüksək vəzifəli diplomatların gəlişi, aparılan danışıqlar ümid yaradır ki, biz bunu sülh yolu ilə həll edə bilərik. Nə qədər ki, bu imkanlar var, Azərbaycan onlardan istifadə edəcəkdir. Ancaq biz heç vaxt Azərbaycan torpağında ikinci erməni dövlətinin yaranmasına icazə verməyəcəyik, heç vaxt Dağlıq Qarabağın Azərbaycandan ayrılmasına imkan verməyəcəyik!

Əziz dostlar, bu bayram günündə bir daha vurğulamaq istəyirəm ki, ölkəmizin, demək olar, əsas problemləri öz həllini tapmaqdadır. Əlbəttə, ölkənin ciddi problemləri var. İşsizlik, yoxsulluq, bəzi hallarda sosial ədalətsizlik, qanunların pozulması, məmur özbaşınalığı, korrupsiya, rüşvətxorluq - bütün bunlar var. Biz bunları bilirik və mübarizə aparırıq. Çalışırıq ki, cəmiyyətimizi, insanları incidən bu məsələlər aradan qaldırılsın, insanlar daha da yaxşı yaşasınlar, daha da yaxşı maaş, pensiya alsınlar.

Bilirsiniz ki, Azərbaycanda nə qədər xəstəxana, məktəb tikilir. Bütün bunlar xalq üçün edilir. Yenə də demək istəyirəm ki, bizi çox böyük imkanlar gözləyir, çox parlaq gələcək gözləyir. Neft kəmərinin işə düşməsindən sonra böyük həcmdə valyuta axını gözlənilir və bu, ilk növbədə, Azərbaycanın bütün sosial problemlərinin həllinə yönəldiləcəkdir.

Bir sözlə, ölkəmizin davamlı, uğurlu inkişafı artıq bir reallıqdır, bir həqiqətdir. Bizdən asılıdır ki, bütün bu gözəl imkanlardan maksimum dərəcədə səmərəli şəkildə istifadə edək, ölkəmizi möhkəmləndirək, zənginləşdirək, insanların həyat səviyyəsini yaxşılaşdıraq və Azərbaycanı qüdrətli regional dövlətə çevirək. Bu işdə hamımıza uğurlar arzulayıram.

Sizi bu gözəl bayram münasibətilə bir daha təbrik edirəm. Sizə cansağlığı, uğurlar arzulayıram. Sağ olun.

BAKI.

27.05.2006